Okazuje się, iż czę?ć przełożonych ma kłopoty ze zrozumieniem, że w Polsce – i to od lat 90 (okr?gła rocznica minie w listopadzie) – obowi?zuje o?miogodzinny dzień pracy, a pozostała czę?ć doby należy całkowicie do dyspozycji pracownika. Owszem kodeks dopuszcza nadgodziny, ale jedynie w sytuacji prowadzenia akcji ratowniczej oraz ze względu na „szczególne potrzeby pracodawcy”. Te ostatnie nie oznaczaj? jednak widzimisię GL-a, nawet jak nie s? zdefiniowane w ustawie. W tym wypadku trzeba bowiem sięgn?ć po tzw. wykładnię językow? i sprawdzić w słowniku, co po polsku oznacza słówko „szczególne”. Przy tym zarówno tzw. doktryna (czyli prawnicze komentarze), jak i orzecznictwo (wyroki s?dowe) wyraĽnie podkre?laj?, że „szczególn? potrzeb?” nie jest zła organizacja pracy.

O tym wszystkim zapomniał jeden z G-liderów, który w ostatni? ?rodę lutego postanowił ukarać dwóch membrów, którzy gdy minęła godz. 14 udali się najpierw do szatni, a następnie do domów. Przełożony ten – ze spor? dawk? jadu w głosie – stwierdził, że pracownicy powinni czekać na pozwolenie, czy mog? opu?cić zakład. Jak widać biedakowi wyraĽnie pomylił się nasz zakład z karn? koloni?.

I w żadnym wypadku nie tłumaczy go fakt, iż pracownicy z drugiej zmiany byli nieobecni, ani to, że spostrzegł ich brak zbyt póĽno. To bowiem do obowi?zków liderów i kierowników różnej ma?ci należy wła?ciwe zorganizowanie pracy, a member w żadnym wypadku nie jest elastycznym dodatkiem do maszyny. I o nadgodzinach powinien się dowiadywać od przełożonych przed końcem dniówki. Praca w godzinach nadliczbowych może być wykonywana bowiem tylko na polecenie pracodawcy, w którego imieniu występuj? wła?nie wspomniani liderzy i kierownicy. A polecenie pracownikowi można wydać jedynie, jak jest w pracy.

Wszystkim nadgorliwcom warto jednocze?nie przypomnieć, że pracownik nie może sam sobie zlecić nadgodzin, a – na co zwraca uwagę Monika Wacikowska z Głównego Inspektoratu Pracy – sam fakt pozostania na stanowisku roboczym po godzinach nie ?wiadczy o tym, że delikwent wykonuje pracę nadliczbow?. Warunkiem koniecznym jest bowiem to, czy pracuje na polecenie pracodawcy. To ostatnie może być wprawdzie tzw. dorozumiane (czyli pracownik proponuje, że zostanie po godzinach, a pracodawca się nie sprzeciwia), ale musi być.

Warto pamiętać

Przełożony nie jest władc? absolutnym i jego słowa nie s? prawem. Czasem ich polecenia prowadz? (lub mog? prowadzić) do naruszania przepisów. W takich sytuacjach pracownik ma nie tylko prawo, ale i obowi?zek odmowy wykonania polecenia. Pracownikowi wprawdzie często trudno jest przes?dzić i zbadać, czy polecenie, które wydał przełożony, nie narusza obowi?zuj?cego porz?dku prawnego. Powinien to jednak zrobić, zdaj?c się w tej sprawie chociażby na swoje do?wiadczenie życiowe i wiedzę ogóln?. Może też zwrócić się o pomoc zwi?zkowców z Solidarno?ci. Bierno?ć i bezmy?lne wykonywanie poleceń mog? być bowiem szkodliwe. Zdaniem S?du Najwyższego (sygn. akt I PKN 244/97), bezkrytyczne wykonywanie przez pracownika bezprawnych poleceń przełożonego może uzasadniać nawet wypowiedzenie umowy o pracę.