Stan faktyczny:
Pracownik przeszedł na emeryturę i otrzymał z tego tytułu odprawę. Jednocześnie nabył prawa do renty z tytułu choroby zawodowej. Zainteresowany pyta, czy należą mu się z zakładu pracy dwie odprawy.

Rozwiązanie casusu:
Zasady nabywania odprawy emerytalnej lub rentowej reguluje Art. 921 § 1 KP, który stanowi, że „pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia”.

Przepis art. 921 § 2 KP jednoznacznie określa, że pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. Oznacza to, że pracownik, który raz otrzymał odprawę rentową w związku z przejściem na rentę inwalidzką lub odprawę emerytalną w związku z przejściem na emeryturę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. Zasada jednorazowości obowiązuje również w wypadku ponownego podjęcia zatrudnienia przy jednoczesnym pobieraniu częściowej emerytury lub renty, mimo że następnie nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy w związku z przejściem na całkowitą emeryturę lub rentę.

Dotychczas zdecydowanie przeważał pogląd, że nie jest wyłączone prawo pracownika do odprawy "uzupełniającej". Jeżeli np. pracownik przeszedł na rentę (emeryturę), mając dziesięcioletni okres zatrudnienia, i z tego tytułu przysługiwała mu odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, a po przepracowaniu dalszych 5 lat "ponownie" przechodzi na emeryturę (rentę), zaś z tytułu piętnastoletniego okresu zatrudnienia wysokość odprawy odpowiada sześciomiesięcznemu wynagrodzeniu, to pracownikowi takiemu należy się odprawa uzupełniająca w wysokości różnicy między należną obecnie a pobraną uprzednio (wyrok SN z dnia 2 października 1990 r., I PR 285/90; uchwała SN z dnia 20 lipca 1991 r., I PZP 30/91). Stanowiska Sądu Najwyższego w tej kwestii nie można jednak uznać za jednolite i utrwalone, albowiem w uchwale z dnia 18 marca 2010 r., III PZP 1/10, stwierdził, że otrzymanie przez pracownika odprawy z tytułu przejścia na rentę z powodu niezdolności do pracy wyklucza nabycie przez tego pracownika prawa do kolejnej odprawy z tytułu przejścia na emeryturę lub prawa do odprawy uzupełniającej, stanowiącej różnicę wysokości odprawy emerytalnej i wysokości otrzymanej odprawy rentowej.

Należy zarazem zaznaczyć, że przepisy pozakodeksowe (np. układy zakładowe) mogą przewidywać odprawy emerytalne i rentowe na warunkach odmiennych niż powszechne przepisy prawa pracy. Zachęca się więc do stanowienia korzystniejszy warunków od regulacji powszechnej.

Piotr Kisiel, prawnik Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność
[źródło:] Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność