Stan faktyczny:
Pracownik pyta, czy dopuszczalne jest wypowiedzenie umowy zawartej na czas określony i na jakich zasadach?

Rozwiązanie casusu:
Zasadniczo umowa o pracę na czas określony podlega ochronie przed jej wcześniejszym rozwiązaniem i powinna trwać do końca okresu, na jaki została zawarta. Ustawodawca przewidział jednak wyjątek od tej zasady w art. 33 Kodeksu pracy, który stanowi, że przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Zgodnie z przywołanym przepisem, aby rozwiązanie takiej umowy było dopuszczalne, konieczne jest spełnienie następujących warunków:
- wypowiedzenie może dotyczyć wyłącznie umowy o pracę zawartej na czas dłuższy niż 6 miesięcy,
- strony przewidzą możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy za wypowiedzeniem.

Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony powinno być dokonane na piśmie i doręczone drugiej stronie. Wymaga podkreślenia, że wypowiedzenie umowy na czas określony, w przeciwieństwie do wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony, nie wymaga podania uzasadnienia.

W praktyce na tle stosowania tego przepisu pojawiają się zwłaszcza dwa problemy, a mianowicie: czy klauzula o wypowiedzeniu umowy o pracę może zostać wprowadzona do jej treści także później niż w samym momencie jej zawarcia oraz czy w razie jej ustanowienia wypowiedzenie może nastąpić jeszcze przed upływem sześciu miesięcy od daty jej nawiązania. Na obydwa te pytania Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach odpowiedział twierdząco, co jednak jest przedmiotem krytyki w doktrynie.

Pierwszą kwestię Sąd Najwyższy rozstrzygnął w uchwale z dnia 14 czerwca 1994 roku (I PZP26/94), podkreślając, że taka czynność wymaga stosownej zmiany umowy, dokonanej w formie pisemnego aneksu. Natomiast kwestia możliwości rozwiązania umowy zawartej na czas określony przed upływem 6-cio miesięcznego okresu była przedmiotem uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1994 roku (I PZP 35/94).

W praktyce pojawia się często jeszcze jeden poważny problem, a mianowicie, czy dopuszczalne jest zagwarantowanie w umowie o pracę na czas określony prawa do jej wypowiedzenia tylko dla jednej ze stron (chodzi o pracodawcę). Takie uregulowanie jest niedopuszczalne - prawo wypowiedzenia umowy musi być zastrzeżone dla obu stron, zaś postanowienie umowne odmiennej treści, zastrzegające prawo wypowiedzenia wyłącznie dla pracodawcy, będzie nieważne jako naruszające prawa pracownika i mniej korzystne od postanowień prawa pracy i to niezależnie od tego, czy pracownik wyraził zgodę na postanowienie tej treści (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 1974 roku, III PZP 34/73).

Piotr Kisiel, prawnik Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność

[źródło:] Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarność