Odpowiadając na zadane podczas październikowego Forum Doradczego pytanie dotyczące zapisywania się na „odrabianie dni wolnych” dyrekcja przyznała, że jest to „wystąpienie” czyli wniosek pracownika o „odpracowanie dnia wolnego w dogodnym terminie”. I to w stosunku 1:1.

Jako, że prawo żadnych „wniosków o odpracowanie dnia wolnego”, zwłaszcza już wcześniej udzielonego przez pracodawcę, nie przewiduje, musi pojawić się pytanie – którego już jednak forumowi doradcy nie zdali – dlaczego wymaga się takich wniosków (wystąpień)? Odpowiedź jest prosta – by mieć podkładkę do rozliczenia pracy powyżej norm czasu pracy i zapisów obowiązujących harmonogramów (grafików, rozkładów) w stosunku 1:1. Gdy trzeba będzie to takie wystąpienie pracownika okaże się bowiem albo uzgodnieniem o którym mowa w art. 1513 Kodeksu pracy, albo też pisemnym wnioskiem z art. 1512 § 1 Kodeksu pracy (dalej: KP). Zaś w obu przypadkach dodatkowa praca kompensowana jest wolnym właśnie w stosunku 1:1.

Tymczasem, gdy to pracodawca udziela wolnego za pracę ponad normy czasu pracy wynikające z harmonogramów, czyli po prostu w nadgodzinach bez wniosku pracownika – zgodnie z art. 1512 § 2 KP – robi to w wymiarze o połowę wyższym od liczby dodatkowo przepracowanych godzin, czyli w stosunku 1:1,5. Dotyczy to również pracy w harmonogramowo wolne soboty, ponieważ bez uzgodnienia terminu z pracownikiem (czyli jego „wystąpienia”) nie ma możliwości udzielenia dnia wolnego w trybie art. 1513 KP (czyli stosunku 1:1).

Przy okazji warto pamiętać, że – o czym już była mowa w MOPLIKu – nadgodziny dobowe powstają zawsze w tym dniu, w którym pracownik wykonywał pracę ponad obowiązującą go dobową normę czasu pracy, czyli w 8 godzin w podstawowym systemie. Na powstanie nadgodzin dobowych nie ma żadnego znaczenia długość okresu rozliczeniowego, zaś rozliczane są one co do zasady w miesiącu w którym dodatkowa praca była wykonywana. Zatem, jak podkreśla w swoim piśmie Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy „godziny nadliczbowe z przekroczenia dobowej normy czasu pracy powstają w dniu, w którym wystąpiły. Wtedy też pracownik nabywa prawo do opłacenia tych godzin, oprócz normalnego wynagrodzenia, stosownym dodatkiem”.