Wprowadzone w kwietniu 2023 zmiany w ustawie o publicznej służbie krwi zwiększyły liczbę dni wolnych przysługujących honorowym dawcom krwi. Obecnie na podstawie art. 9 tej ustawy honorowy dawca krwi ma prawo do dwóch dni wolnych od pracy lub czynności służbowych za każdą donację: pierwszego w dniu oddania krwi i drugiego w dniu następnym. Wcześniej przysługiwał jedynie jeden dzień wolny.

Oprócz płatnych dni wolnych honorowym krwiodawcom przysługują:
• zwolnienie od pracy na czas okresowych badań lekarskich związanych z donacją, jeśli nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Dotyczy to także sytuacji, gdy po badaniu krwi w ustalonym terminie nie zdołano pobrać,
• zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi, finansowany przez tę jednostkę,
• posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4.500 kcal (najczęściej w postaci 9 czekolad).

Wszystkie te uprawnienia są potwierdzane odpowiednim zaświadczeniem wydawanym przez regionalne centra krwiodawstwa, Wojskowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa lub Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa MSWiA.

Jak podkreśliła minister zdrowia w odpowiedzi na niedawną (z września 2024) poselską interpelację nie istnieją przepisy pozwalające pracodawcy sprzeciwić się terminowi oddania krwi wybranemu przez pracownika. Tak samo nie ma też obowiązku uzgadniania przez krwiodawcę z przełożonym terminu honorowego oddawania krwi.

Zgodnie z ministerialnym rozporządzeniem pracodawca jest zobowiązany zwolnić pracownika na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa w celu oddania krwi lub przeprowadzenia okresowych badań lekarskich. Jednocześnie jednak – o czym także mówi ministerialne rozporządzenie – pracownik powinien uprzedzić pracodawcę o planowanej nieobecności, jeśli jest ona przewidywalna. Zatem powinien poinformować przełożonego, działającego w imieniu pracodawcy, o terminie oddania krwi, gdy już sam ten termin ustali.

Przy czym wcześniejsze zawiadomienie pracodawcy o terminie oddania krwi nie zwalnia z obowiązku późniejszego dostarczenia zaświadczenia o oddaniu krwi wystawionego przez centrum krwiodawstwa. To ono jest bowiem podstawą do usprawiedliwienia nieobecności w pracy.

Warto też pamiętać, że podawanie krwi jest często konieczną i niezastępowalną metodą leczenia. Z roku na rok obserwuje się wzrastające zapotrzebowanie na krew i jej składniki w związku z postępem medycyny oraz starzeniem się społeczeństwa. Jednocześnie nie można uzyskać krwi syntetycznie, a jedynym źródłem tego leku jest człowiek. Dlatego też dni wolne udzielane – dodajmy, z mocy prawa – krwiodawcom to inwestycja w zdrowie. Być może innych pracowników naszego zakładu.